ΝΑΡΚΟΛΗΨΙΑ

Η ναρκοληψία είναι μια νευρολογική διαταραχή, η οποία επηρεάζει βαρύτατα τον έλεγχο του ύπνου και της εγρήγορσης. Οι άνθρωποι με ναρκοληψία βιώνουν υπερβολική ημερήσια υπνηλία και ανεξέλεγκτα επεισόδια ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας, παρά τις επαρκείς ώρες ύπνου. Αυτές οι απότομες «επιθέσεις» ύπνου μπορεί να συμβαίνουν κατά τη διάρκεια κάθε είδους δραστηριότητας – ακόμη και σε εκείνες που κάποιος πρέπει οπωσδήποτε να είναι σε πλήρη εγρήγορση π.χ. στην οδήγηση.

Περίπου 1 στους 2.000 ανθρώπους πάσχει από ναρκοληψία. Ο κίνδυνος εμφάνισης ναρκοληψίας είναι ακόμη μεγαλύτερος σε συγγενείς πρώτου βαθμού των ναρκοληπτικών ασθενών (δηλαδή, τους γονείς, τα αδέλφια, τους απογόνους) . Η ναρκοληψία μπορεί να εμφανιστεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, αλλά το κύριο σύμπτωμα αυτής (η ημερήσια υπνηλία) ξεκινά συνήθως στην εφηβεία ή στη δεκαετία των είκοσι.Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ναρκοληψία είναι αδιάγνωστη και φυσικά ο ασθενής δεν έχει λάβει ποτέ κάποια ανάλογη θεραπεία.

Οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι οι άνθρωποι και τα ζώα με ναρκοληψία παρουσιάζουν στον εγκέφαλο μια απώλεια ενός νευροπεπτιδίου που ονομάζεται υποκρετίνη ή ορεξίνη. Αυτή η ανεπάρκεια καθιστά ασαφή τα όρια μεταξύ ύπνου και εγρήγορσης, η οποία αποτελεί τη βάση σε πολλά από τα συμπτώματα της ναρκοληψίας. Οι αιτίες που προκαλούν ναρκοληψία μπορεί να είναι γενετικές αλλά και επίκτητες (π.χ. νευρολογικές-νευροεκφυλιστικές νόσοι).

Τα συμπτώματα της ναρκοληψίας περιλαμβάνουν: 

• Υπερβολική ημερήσια υπνηλία (EDS) : Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με ναρκοληψία βιώνουν αυτό το σύμπτωμα. Σε γενικές γραμμές, η ημερήσια υπνηλία παίζει σημαντικό και επιβαρυντικό ρόλο στις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες (εργασία, σχολείο, κλπ.), είτε έχουν είτε δεν έχουν οι ασθενείς επαρκή ύπνο τη νύχτα. Οι άνθρωποι με ημερήσια υπνηλία αναφέρουν ψυχική θολότητα, έλλειψη ενέργειας και συγκέντρωσης, διαταραχές στη μνήμη, καταθλιπτική διάθεση ή ακραία/υπερβολική εξάντληση. 

• Καταπληξία : Αυτό το σύμπτωμα χαρακτηρίζεται από μια ξαφνική απώλεια του μυϊκού τόνου που οδηγεί σε αισθήματα αδυναμίας και απώλεια του εκούσιου ελέγχου των μυών. Ο μυϊκός τόνος χάνεται στην αντίδραση έντονων συναισθημάτων, όπως γέλιο, έκπληξη ή θυμό. Συμβάντα καταπληξίας μπορεί να συμβαίνουν ανά πάσα στιγμή κατά τη διάρκεια της εγρήγορσης. Η σοβαρότητα των συμβάντων αυτών κυμαίνεται από μια σύντομη κάμψη των γονάτων ή χαλαρότητα στο σαγόνι μέχρι ολική παράλυση με πτώση στο έδαφος. Η καταπληξία συνήθως διαρκεί από λίγα δευτερόλεπτα έως αρκετά λεπτά. Η συχνότητα των συμβάντων καταπληξίας ποικίλει από μερικά στη διάρκεια της ζωής σε πολλά ανά ημέρα. Η καταπληξία εμφανίζεται σε ποσοστό τουλάχιστον 60% των ατόμων με ναρκοληψία. 

• Διαταραγμένος νυκτερινός ύπνος : Αυτό το σύμπτωμα παρουσιάζεται σε ποσοστό 60% έως 90% των ασθενών. Ο ύπνος συνήθως είναι ελαφρύς και κατακερματισμένος από πολλές αφυπνίσεις.

• Υπνική παράλυση : Αυτό το σύμπτωμα παρουσιάζεται συνήθως στην πρωινή αφύπνιση και χαρακτηρίζεται από προσωρινή αδυναμία κίνησης ή ομιλίας (ακόμη και ανοίγματος των οφθαλμών). Υπάρχει συχνά η αίσθηση ότι ο ασθενής δεν είναι σε θέση να αναπνεύσει, κάτι που μπορεί να είναι τρομακτικό. Τα επεισόδια της παράλυσης ύπνου συνήθως υποχωρούν μέσα σε λίγα λεπτά και βιώνονται από περίπου 60% των ναρκοληπτικών ασθενών. 

• Ψευδαισθήσεις : Συνήθως, αυτές οι παραληρητικές εμπειρίες είναι ζωντανές και συχνά είναι τρομακτικές. Οι ψευδαισθήσεις εμφανίζονται κατά την έναρξη του ύπνου (υπναγωγικές) ή κατά την αφύπνιση (υπνοπομπικές). Παραδείγματα αποτελούν η αίσθηση κάποιου ατόμου ή παρουσίας στο χώρο που βρίσκεται ο ασθενής, η αίσθηση θορύβων, ομιλιών, τα αισθήματα του μετεωρισμού και η αίσθηση ότι τον αγγίζει ένα πρόσωπο ή ένα αντικείμενο που δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Ψευδαισθήσεις αυτού του είδους συμβαίνουν σε ποσοστό περίπου 60% των ασθενών με ναρκοληψία.