Ορισμένες διαταραχές του ύπνου, όπως η άπνοια του ύπνου, απαιτούν την ολονύκτια παραμονή του ασθενή στο κέντρο διαταραχών ύπνου, όπου πραγματοποιείται η πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της εξέτασης τοποθετούνται ηλεκτρόδια για να καταγράψουν την εγκεφαλική δραστηριότητα, τις κινήσεις των ματιών, και τη μυϊκή δραστηριότητα. Οι πρόσθετοι αισθητήρες τοποθετούνται γύρω από τη μύτη, το στήθος και την κοιλιακή χώρα για να καταγραφεί η αναπνευστική λειτουργία. Την νύχτα της μελέτης, ο ασθενής καταφτάνει στο κέντρο διαταραχών ύπνου περίπου στις 21.30, όπου τον υποδέχεται ο τεχνικός του εργαστηρίου και ξεκινά η προετοιμασία. Η μελέτη λαμβάνει χώρα σε μονόκλινα πολυτελή δωμάτια με τηλεόραση, wi-fi σύνδεση internet και μπάνιο και ο ασθενής καλείται να κοιμηθεί στην συνηθισμένη για εκείνον ώρα κατάκλισης. Κατά τη διάρκεια όλης της καταγραφής, υπάρχει συνεχής παρουσία τεχνικού, ο οποίος παρεμβαίνει εάν προκύψουν τεχνικά ζητήματα, καθώς επίσης και για οτιδήποτε χρειαστεί ο εξεταζόμενος. Εάν δεν υπάρχουν άλλες δοκιμασίες (όπως οι δοκιμασίες εγρήγορσης για την ημερήσια υπνηλία και κόπωση, τη διερεύνηση ναρκοληψίας ή άλλων υπερυπνιών), ο ασθενής μετά το πέρας της μελέτης ύπνου (06.00-07.00) είναι ελεύθερος να φύγει από το κέντρο ύπνου.
Η μελέτη ύπνου.
Τι είναι η μελέτη ύπνου
Μελέτη ύπνου κατ' οίκον
Το Κέντρο Διαταραχών Ύπνου/Επιληψίας “Somnio” παρέχει τη δυνατότητα διαγνωστικής προσπέλασης για τις αναπνευστικές διαταραχές του ύπνου (ροχαλητό και υπνική άπνοια) της μελέτης στο σπίτι του ασθενή, είτε με τον παραδοσιακό τρόπο, δήλαδή μέσω της πολυ-υπνογραφίας (φορητής εν προκειμένω), είτε με το καινοτόμο, πολύ πιο “φιλικό” στην χρήση και για πρώτη φορά παρουσιαζόμενο στην Ελλάδα καινοτόμο εργαλείο τεχνολογίας Pat (Watch PAT 300).
Διερεύνηση σημαντικής Ημερήσιας Υπνηλίας και Κόπωσης
Στις περιπτώσεις που αναφέρεται σημαντική ημερήσια υπνηλία και κόπωση ή που αναφέρονται επεισόδια ύπνου σε απρόσφορες συνθήκες (π.χ. οδήγηση), συχνά συστήνεται η διερεύνηση της φύσης όλων των ανωτέρω. Έτσι, στο ΕΝΥΠΝΙΟΝ, σε συμφωνία με κέντρα διαταραχών ύπνου-εγρήγορσης του εξωτερικού πραγματοποιούνται το τεστ πολλαπλών δοκιμασιών λανθάνοντος χρόνου επέλευσης του ύπνου (MSLT – Multiple Sleep Latency Test) ή η πολλαπλή δοκιμασία διατήρησης της εγρήγορσης (MWT – Multiple Wakefulness Test). Στις ανωτέρω δοκιμασίες που λαμβάνουν χώρα από τις 08.00 έως τις 16.00, ο εξεταζόμενος, βρισκόμενος σε συνθήκες κατάλληλες για ύπνο, δηλαδή ξαπλωμένος στο κρεβάτι και σε ήσυχο και σκοτεινό δωμάτιο, καλείται ανά τακτά διαστήματα είτε να προσπαθήσει να κοιμηθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται (MSLT) είτε να παραμείνει σε εγρήγορση. Οι δοκιμασίες αυτές επαναλαμβάνονται ανά δύο ώρες, και κατά τη διάρκεια αυτών υπάρχει πλήρης και συνεχής Video-ηλεκτρο-εγκεφαλογραφική, οφθαλμογραφική και μυογραφική καταγραφή. Τέλος, τα τεστ αυτά συμπληρώνονται από άλλες δοκιμασίες εκτίμησης του βαθμού εγρήγορσης, που έχουν διαδραστικό χαρακτήρα (γίνονται μέσω υπολογιστή), όπως το SART (Sustained Attention Reaction Time) ή το PVT (Psychomotor Vigilance Test).
Πως γίνεται η διερεύνηση της αϋπνίας; – Τι είναι η ακτιγραφία
Η εξέταση εκλογής για τη διερεύνηση της αϋπνίας ή γενικά για τις περιπτώσεις όπου διαταράσσεται ο φυσιολογικός κύκλος «ύπνος-εγρήγορση» (όπως π.χ. στις κιρκάδιες διαταραχές: jet-lag, δουλειά με βάρδιες, σταδιακή μετατόπιση ωραρίων ύπνου “phase advance syndrome, phase delay syndrome”), και εφόσον δεν συντρέχει υποψία συν-νοσηρότητας με άλλη πρωτοπαθή διαταραχή του ύπνου η οποία πρέπει να διερευνηθεί με Video-πολυκαταγραφική μελέτη ύπνου (π.χ. άπνοια στον ύπνο, περιοδικές κινήσεις των άκρων), τότε επιλέγεται η ακτιγραφία ή κινησιομετρία. Ο ακτιγράφος είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο, που ομοιάζει με ρολόι χειρός, το οποίο και ο εξεταζόμενος φέρει για 7 ή 15 ημέρες. Κατά τη διάρκεια αυτού του διαστήματος, ο ακτιγράφος καταγράφοντας ανελλιπώς διαμέσω αισθητήρων την κίνηση (και ένταση αυτής) καθώς και την ένταση φωτός, δίνει απαραίτητες πληροφορίες για τα ωράρια ύπνου-εγρήγορσης, για τη χρονική κατανομή και διάρκεια της αϋπνίας, αλλά και των λοιπών κιρκάδιων διαταραχών του εξεταζόμενου.
Κατόπιν, τα ανωτέρω στοιχεία συλλέγονται και επεξεργάζονται από τον ιατρό-ειδικό του ύπνου και καθορίζεται η θεραπευτική στρατηγική.
Video-Ηλεκτροεγκεφαλογραφία
Είναι η σημαντικότερη εξέταση μιας και δίνει τις περισσότερες πληροφορίες για τα ερωτήματα σχετικά με την επιληψία ή με την φύση των παροξυσμικών επεισοδίων. Πρόκειται για μια συνεχή καταγραφή του Ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ) του εξεταζόμενου, με παράλληλη παρακολούθηση της εικόνας του από Video υψηλής ευκρίνειας (Video-Ηλεκτροεγκεφαλογραφία). Αυτή η εξέταση πραγματοποιείται σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους της κλινικής. Τα ηλεκτρόδια του ΗΕΓ επικολλώνται στο κεφάλι με ειδική αλοιφή, έτσι ώστε να μπορούν να παραμένουν για όσο διάστημα χρειάζεται στη θέση τους χωρίς να ενοχλούν τον άρρωστο και χωρίς να ξεκολλούν με τις κινήσεις του εξεταζόμενου. Ο εξεταζόμενος κατά τη διάρκεια της εξέτασης δε χρειάζεται να παραμένει ξαπλωμένος και μπορεί να απασχολείται με διάφορες ασχολίες (τηλεόραση, internet, διάβασμα κλπ). Η διάρκεια αυτής της εξέτασης ποικίλει ανάλογα με το είδος του προβλήματος, αλλά γενικά 24-48 ώρες συνεχούς καταγραφής είναι αρκετές για τη συλλογή των απαραίτητων πληροφοριών, που θα απαντήσουν στα διαγνωστικά ή θεραπευτικά ερωτήματα. Σε ασθενείς με βέβαιη επιληψία, οι οποίοι πραγματοποιούν αυτή την εξέταση για τον περαιτέρω προσδιορισμό του είδους και της φύσης της επιληψίας καθως και της πιθανότητας δυνητικής χειρουργικής παρέμβασης, γίνεται σταδιακή ελάττωση ή διακοπή της υπάρχουσας φαρμακευτικής αγωγής για να επιτευχθεί η μεγιστοποίηση της πιθανότητας καταγραφής των κρίσεων και ικανού αριθμού αυτών.
Σε περίπτωση φαρμακοανθεκτικής επιληψίας και διερεύνησης πιθανής χειρουργικής αντιμετώπισης, πέραν των ανωτέρω διαγνωστικών προσπελάσεων (επιληπτικό ιστορικό, κλινική εξέταση, Holter και Video-ηλεκτροεγκεφαλογραφία), η ομάδα του ΕΝΥΠΝΙΟΝ συμμετέχει και στο υπόλοιπο διαγνωστικό (νευροψυχολογικος, νευροαπεικονιστικός έλεγχος, καταγραφές με υποσκληρίδεια ή εν τω βάθει ηλεκτρόδια) έλεγχο αλλά και στην χειρουργική αντιμετώπιση.